Бүрдүүлэх материал 

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/;
2. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Алдар цолны үнэмлэх эсхүл ахмад дайчны үнэмлэх хуулбарын хамт;
4. 2 хувь зураг

 Бүрдүүлэх материал 

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/
2. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Алдар цолны үнэмлэх, эсвэл ахмад дайчны үнэмлэх хуулбарын хамт;
4. Замын зардал төлсөн тухай баримт,

  Бүрдүүлэх материал 

1. Өргөдөл/маягтын дагуу;
2. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Алдар цолны үнэмлэх, хуулбарын хамт;
4. Ахмад дайчны үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Замын зардал төлсөн тухай баримт;
6. Эрхийн бичгийн хуулбар, мөнгө төлсөн баримт

  Бүрдүүлэх материал 

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/;
2. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Алдар цолны үнэмлэх, хуулбарын хамт;
4. Ахмад дайчны үнэмлэх, хуулбарын хамт.

  Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл;
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
4. Төрийн өндөр албан тушаал хашиж байсныг гэрчлэх бичиг баримт, хуулбарын хамт

Монгол Улсын болон хөдөлмөрийн баатар, ардын цолтон, ахмад дайчин, түүнчлэн дайнд оролцож яваад амь үрэгдсэн иргэний эхнэр (нөхөр) -т орон сууцны хөлс төлөхөд болон нийтийн халаалтгүй сууц, гэрт амьдардаг бол түлш худалдан авахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор жилд нэг удаа олгох мөнгөн тусламжийн хэмжээ нь Засгийн газраас тогтоосон орон сууцны хөлсний болон түлшний үнийн хөнгөлөлтийн хэмжээг 2 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэнэ.
Хоёр буюу түүнээс дээш төрлийн алдар цолтой ахмад настан өөрийн сонгосон зөвхөн нэг төрлийн алдар цолныхоо дагуу тусламж, хөнгөлөлтөд хамрагдана. Энэхүү заалт ахмад дайчинд хамаарахгүй.

Тайлбар: Монгол Улсын Үндсэн хуулийг хэлэлцэж, баталсан/1990-1992 он/ Ардын Их Хурлын депутат, Улсын Бага Хурлын гишүүнд сар бүр олгох мөнгөн тусламж, нийслэлээс аймагт, аймгаас нийслэлд ирэх буцах замын зардал, рашаан сувилалын эрхийн бичгийн үнийн хөнгөлөлт, замын зардал, орон сууцны хөлс төлөхөд, хэрэв нийтийн халаалтгүй сууц, гэрт амьдардаг бол түлш худалдан авахад нь жилд нэг удаа мөнгөн тусламжийг 2018  оны 1 сарын 1-нээс эхлэн эрх үүсэхийг анхаарна уу.

  Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/
2. иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Ахмад настан нь протез, ортопедийн хэрэгслийг хос эрхтэндээ хийлгэсэн бол дүүргийн эмнэлэгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын комиссын шийдвэр, баруун эсвэл зүүн  аль нэг эрхтэндээ хийлгэсэн бол дүүргийн нарийн мэргэжлийн эмчийн тодорхойлолтыг үндэслэн эрхтэн тус бүрд олгоно.
4. протез хийлгэсэн бол мөнгө төлсөн тухай баримт, эсхүл нэхэмжлэл.

 Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл
2. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Тэжээн тэтгэх хүүхэдгүй, эсхүл хууль ёсны тэжээн тэтгэгч нь дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх боломжгүйг нотолсон амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр,
4. Хүндэт донор бол цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн тодорхойлолт

 Бүрдүүлэх материал  

1. өргөдөл маягтын дагуу;
2. нас барсны гэрчилгээ хуулбарын хамт
3. нийгмийн халамжийн тэтгэвэр авдаггүй тохиолдолд оршуулгын тэтгэмж олгоогүй тухай аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын (суманд нийгмийн даатгалын байцаагч) байгууллагын тодорхойлолт;
4. Ганц бие ахмад нас барсан тохиолдолд оршуулах ажлыг хариуцах итгэмжлэгдсэн этгээдийг томилсон тухай сум, хорооны Засаг даргын шийдвэр;
5. итгэмжлэгдсэн этгээдийн иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт.

Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/;
2. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Аймгийн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комиссын шийдвэр буюу Эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн ЗГ-ын гишүүний 2013 оны 450-р тушаалаар баталсан 13А болон 13Б маягт;
4. Ззамын зардал төлсөн тухай баримт

Бүрдүүлэх материал  

1. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт
2. Цахим картын үнэ төлсөн баримт

Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. Иргэний үнэмлэх хүүулбарын хамт
4. 2 хувь цээж зураг
5. Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авах эрх үүсээгүй тухай нийгмийн даатгалын байцаагчийн тодорхойлолт

Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. Иргэний үнэмлэх хүүулбарын хамт
4. 2 хувь цээж зураг
5. Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авах эрх үүсээгүй тухай нийгмийн даатгалын байцаагчийн тодорхойлолт
6. Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээ тогтоосон тухай эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын шийдвэр

 Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. Иргэний үнэмлэх хүүулбарын хамт
4. 2 хувь цээж зураг
5. Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авах эрх үүсээгүй тухай нийгмийн даатгалын байцаагчийн тодорхойлолт
6. Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээ тогтоосон тухай эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын шийдвэр

 Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр авах эрх үүсээгүй тухай аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын хэлтсийн тодорхойлолт;
5. Тэжээгчийн нас барсны гэрчилгээ, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн иргэний үнэмлэх, 18 хүртэлх насны хүүхдийн төрсний гэрчилгээ тэдгээрийн хуулбар

 Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл (маягтын дагуу);
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. 18 хүртэлх насны хүүхдийн төрсний гэрчилгээ, эх (эцэг, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч)-ийн иргэний үнэмлэх, тэдгээрийн хуулбар.

 Бүрдүүлэх материал  

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. 2 хувь зураг
4. Асран хамгаалагч, харгалзан дэмжиж байгаа иргэний үнэмлэх, хуулбарын үнэмлэх
5. Асруулагчийн иргэний үнэмлэх /16 насанд хүрээгүй бол төрсний гэрчилгээ/ хуулбарын хамт
6. Үрчлэн авсан болон эсхүл асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчээр тогтоогдсон тухай сум, дүүргийн засаг даргын захирамж, тэдгээрийн хуулбар
7. Эцэг, эхийн нас барсны гэрчилгээ
8. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. 2 хувь зураг
4. Эцэг, эх нь иргэний эрх зүйн чадамжгүй гэж тооцогдсон, эрх зүйн чадамжаа хязгаарлуулсан, эцэг, эх байх эрхээ хязгаарлуулсан хасуулсан, хорих газар ял эдэлж байгаа бол шүүхийн шийдвэр
5. Эцэг, эх нь удаан хугацаагаар /3 сараас дээш/ эмнэлэгт эмчлүүлж байгаа бол эмнэлэгийн ерөнхий эмчийн тодорхойлолт
6. Эцэг, эх нь хүүхдээ биечлэн тэжээн тэтгэх, асран халамжлах бололцоогүй, эсхүл тэжээн тэтгэхээс зайлсхийсэн хүний хүүхэд бол энэ тухай сум, хорооны засаг даргын тодорхойлолт
7. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр
8. Хүчирхийллийн улмаас хамгаалалт шаардлагатай болсон бол энэ тухай цагдаагийн байгууллагын тодорхойлолт

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. 2 хувь зураг
4. Асруулагчийн иргэний үнэмлэх/16 насанд хүрээгүй бол төрсний гэрчилгээ/ хуулбарын хамт
5. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Хорооны засаг даргын тодорхойлолт
3. 2 хувь зураг
4. Асруулагчийн иргэний үнэмлэх/16 насанд хүрээгүй бол төрсний гэрчилгээ/, хуулбарын хамт, асрагчийн иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт
5. Суманд сумын эрүүл мэндийн төвийн эрхлэгч их эмч, аймгийн төвийн сум, дүүрэгт аймаг, дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгийн нарийн эмч нарын хяналтын комисс, төрөлхийн оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй сэтгэцийн хүнд хэлбэрийн эмгэгтэй иргэний тодорхойлолтыг аймагт нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комисс, нийслэлд сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн тодорхойлолт,
6. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөийн шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл (маягтын дагуу);
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Өрхийн гишүүдийн иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээ хуулбарын хамт;
6. Гэнэтийн аюул, ослын улмаас гэр оронгүй болсныг тодорхойлсон мэргэжил (онцгой байдлын асуудал хариуцсан хэлтэс)-ийн байгууллагын дүгнэлт;
7. Харьяа эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газраас орон сууц, үл хөдлөх хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа;
8. Хороооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл (маягтын дагуу);
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Төрсний гэрчилгээ , хуулбарын хамт
6. Эцэг, эхийн нас барсны гэрчилгээ, хэрэв хаяж, үрэгдүүлсэн бол иргэний бүртгэл, мэдээллийн байгууллагын архивын лавлагаа, эцэг, эх байх эрхийг нь хассан бол энэ тухай шүүхийн шийдвэр;
7. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл (маягтын дагуу);
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Харьяа эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газраас орон сууц, үл хөдлөх хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа;
6. Ял шийтгэл эдэлж байгаад суллагдсан тухай холбогдох байгууллагын тодорхойлолт.
7. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл (маягтын дагуу);
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Харьяа эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газраас орон сууц, үл хөдлөх хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа;
6. Өрхийн гишүүдийн иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээ хуулбарын хамт
7. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Хүүхдийн төрсний гэрчилгээ, хуулбарын хамт эсхүл 16 насанд хүрсэн иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт
5. Байнгын асаргаа шаардлагатай иргэний тодорхойлолтыг дүүргийн нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комисс, төрөлхийн оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй, сэтгэцийн хүнд хэлбэрийн эмгэгтэй иргэний тодорхойлолтыг сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв тус тус баталсан маягтын дагуу гаргана
6. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

  Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Байнгын асаргаа шаардлагатай иргэний тодорхойлолтыг дүүргийн нэгдсэн эмнэлгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комисс, төрөлхийн оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй, сэтгэцийн хүнд хэлбэрийн эмгэгтэй иргэний тодорхойлолтыг сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв тус тус баталсан маягтын дагуу гаргана.
6. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

  Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
3. 2 хувь зураг;
4. Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. 14 хүртэлх насны хүүхдийн төрсний гэрчилгээ тэдгээрийн хуулбар
6. Хорооны амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн шийдвэр

  Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл
2. Одонгийн үнэмлэх хуулбарын хамт
3. Иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт

Онцгой тохиолдлын болон амьжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмжийг энэ хуулийн 13.5.1-13.5.5-д заасан өрх, иргэнд нэг удаа, энэ хуулийн 13.5.6-д заасан хүүхдэд сард нэг удаа, энэ хуулийн 13.5.7-д заасан иргэнд улиралд нэг удаа, энэ хуулийн 13.5.8, 13.5.9-д заасан иргэнд жилд нэг удаа тус тус олгоно.

• Энэ хуулийн 13.7-д заасан эх хүүхдээ төрүүлсний дараа нас барсан бол уг хүүхдийн эцэг, эсхүл хууль ёсны асран хамгаалагч, үрчилж авсан эх /эцэг/ нь тэтгэмжийг үргэлжлүүлэн авах эрхтэй.
• Энэ хуулийн 13.2-т заасан иргэнийг асаргаа, сувилгааны болон асрамжлах үйлчилгээний ур чадвар эзэмшүүлэх сургалтад хамруулах бөгөөд уг сургалтын зардлыг нийгмийн үйлчилгээний сангаас санхүүжүүлнэ.
• Энэ хуулийн 13.9-д заасан сургалтыг зохион байгуулах журам болон сургалтын хөтөлбөрийг нийгмийн халамжийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.

1. Амьдралын итгэл үнэмшил, хөдөлмөрийн дадал олгох, авъяасыг нь дэмжих зорилгоор зөвлөгөө өгөх, сургалт зохион байгуулах;
2. Сэргээн засах үйлчилгээнд хамруулах;
3. Түр байрлуулан асрамжлах;
4. Гэрийн асрамж, халамжийн үйлчилгээнд хамруулах;
5. Өдрийн үйлчилгээ

Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээнд хамрагдах зорилтот бүлгүүд

1. Ахмад настан

2. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн

3. Хүнд нөхцөлд байгаа хүүхэд

4. Хүчирхийлэлд өртсөн иргэн

5. Хорих ангиас суллагдсан иргэн

6. Согтууруулах, мансуурах донтох өвчтэй иргэн

7. Эдгэшгүй хүнд өвчтэй хүн

8. Гэр оронгүй тэнэмэл амьдралтай өрх, иргэн

9. Шилжин суурьшсан энэ хуулийн 3.1.2-т заасан өрхийн гишүүн-иргэн

10. Өрх толгойлсон эх /эцэг/

• Хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн алдсан, мэргэжлийн үйлчилгээ, тусгай нөхцөл шаардагдсан хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн;
• Өрх, иргэнийг олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээнд хамруулах тухай шийдвэрийг Амьжиргааг дэмжих зөвлөлийн саналыг үндэслэн гаргана.

Үйлчилгээнд хамрагдах хүсэлтийг хэрхэн гаргах вэ?

Нийгмийн халамжийн дэмжлэг туслалцаа шаардлагатай өрх, иргэн олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээнд хамрагдах хүсэлтийг дор дурдсан бичиг баримтыг бүрдүүлнэ:

• Үйлчилгээнд хамрагдахыг хүссэн тухай өргөдөл;
• Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн бол хөдөлмөр, чадвар алдалтын хувь тогтоосон акт

Хүүхдийн мөнгөний олголт, хэрэгжилтийг Засгийн газрын 2012 оны 70 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Хүний хөгжил сангаас хүүхдэд мөнгө олгох журам”-аар зохицуулдаг. Эдийн засаг, санхүүгийн хүндрэлтэй байгаа одоогийн нөхцөл байдлаас хамаарч Монгол улсын Их хурлаас 2016 оны 9 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 38 дугаар тогтоолыг батлан гаргасан. Мөн Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын “Босго оноо тогтоох тухай” 2016 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдрийн А/152 дугаар тушаалаар Хүүхдийн мөнгөний босго оноог 502,567-оор тогтоогдсон байна.

Дээрх Засгийн газрын тогтоолоор нийгэм эдийн засгийн хүндрэлтэй байгаа өнөөгийн нөхцөл байдалтай уялдуулан хүүхдийн мөнгөний олголтыг амьжиргааны түвшнээс хамааруулан 2 өөр цаг хугацаанд олгохоор зохион байгуулж байна.

Өөрөөр хэлбэл өрхийн мэдээллийн нэгдсэн санд байрлаж байгаа амьжиргааны түвшний 502.567 гэсэн босго онооноос доогуур багтаж байгаа 660 мянган хүүхдэд хүүхдийн мөнгийг хуучин жишгээр бэлнээр олгож, харин үлдсэн 400 мянга орчим хүүхдүүдийн хувьд Сангийн яаманд нэр байрших замаар, тодорхой хугацааны дараа бэлнээр авах юм.

Иргэдийн дунд хүүхдийн мөнгөнөөс хасагдлаа, хүүхэд маань авахгүй үлдчихлээ гэж санах зовох хандлага их байгаа бөгөөд “Хүний хөгжил сангаас хүүхдэд мөнгө олгох” журмын дагуу хүүхэд бүр хүүхдийн мөнгөө авна.

Хүүхдийн мөнгөнд хамрагдахдаа арилжааны банкинд хүүхдийн мөнгөний данс нэээлгэх, мөн өөрийн амьдарч буй хорооны хөдөлмөр эрхлэлт, халамжийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэнд хандан Өрхийн амьжиргааны түвшин тогтоох судалгаанд хүүхдийн мэдээллийг оруулсны дараа хүүхдийн мөнгө авах эрх үүснэ.

Нийгмийн халамжийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйл 22.2.1 дэх заалт Хүнсний бүтээгдэхүүн, эсхүл хүнсний бүтээгдэхүүн худалдан авах эрхийн бичиг олгох үйлчилгээг Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайдын 2015 оны А/20 дугаар тушаалаар батлагдсан “Хүнсний эрхийн бичиг олгох журам”-ын хүрээнд үйлчилгээг үзүүлдэг.

Журмаар “Өрхийн амьжиргааны түвшинг тодорхойлох судалгаа”-ны хамрагдаж,  хүнсний эрхийн бичиг олгох амьжиргааны түвшингийн босго оноо /240,317/-ны нөхцлийг хангасан өрхийн гишүүн-иргэнд сар бүр үйлчилгээг үзүүлдэг. Тус үйлчилгээнд хамрагдаж байгаа 0-18 насны хүүхдэд 6,500 төгрөг, том хүнд 13,000 төгрөгний үний дүнтэй хүнсний эрхийн бичгийг цахим хэлбэрээр олгож байна.

Үйлчилгээнд хамрагдахаар хүсэлт гаргаж байгаа өрх, иргэн хорооны хөдөлмөр эрхлэлт, халамжийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн өргөдлийн маягтын дагуу өргөдлөө гаргах бөгөөд өргөдөлд үндэслэн өрхийн амьжиргааны түвшинг тодорхойлох судалгаанд хамрагдсанаар үйлчилгээнд хамрагдах эсэх шийдвэр гарна.

Өрх нь сонгон шалгарсан дэлгүүрээс доорх бүтээгдэхүүнийг хүнсний эрхийн бичгээр худалдаж авна. Үүнд:

1. Мах, дайвар бүтээгдэхүүн (импортын бус)

2. Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн (импортын бус)

3. Гурил, гурилан бүтээгдэхүүн (импортын бус)

4. Цөцгийн тос

5. Элсэн чихэр

6. Төмс, хүнсний ногоо

7. Будаа

8. Ургамлын тос

9. Өндөг

10. Жимс, жимсгэнэ

[1] Ингэснээр насанд хүрсэн нэг хүний хоол хүнсээр өдөрт авах 2500 ккал-ын илчлэгийг хэвийн хэмжээнд авах нөхцөл хангагдаж байгаа бөгөөд хамгийн бага хэрэглээтэй хүн амын хувьд өдөртөө 1800 ккалориос доогуур илчлэг авдаг байна.

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/
2. -Иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт
3. 16 насанд хүрээгүй бол төрсний гэрчилгээ, эхийн иргэний үнэмлэх тус тус  хуулбарын хамт
4. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний үнэмлэх, хуулбарын хамт
5. Аймаг, дүүргийн эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисын шийдвэрийн  хуулбар
6. Хүүхдийг хөгжлийн бэрхшээлтэй болохыг тогтоосон дүүргийн хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эрүүл мэнд, боловсрол, нийгмийн хамгааллын салбар комиссын шийдвэрийн хуулбар
7. Иргэнд байнгын асаргаа, сувилгаа шаардлагатай болохыг тогтоосон дүүргийн эрүүл мэндийн байгууллагын эмнэлэг, хяналтын комиссын тодорхойлолт
8. Иргэнийг байнга асрах, эмнэлэгийн хяналтанд байлгах, шаардлагатай болохыг тогтоосон сумын эрүүл мэндийн төвийн эрхлэгч, их эмч, аймаг дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комисын тодорхойлолт

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл, маягтын дагуу
2. 16 насанд хүрээгүй бол  төрсний гэрчилгээ  хуулбарын хамт,
3. Цэцэрлэг, сургуульд хүргэж өгөх болон авах асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн иргэний үнэмлэхний хуулбар
4. Иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт
5. Орон нутагт оршин суудаг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд аймаг болон сумын төв, нийслэлд суралцахаар ирсэн бол тээврийн зардал төлсөн баримт эсхүл нэхэмжлэл.
6. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд нь цэцэрлэг, сургуульд суралцаж буйг тодорхойлсон цэцэрлэг, сургуулийн тодорхойлолт
7. Хүүхдиийг хөгжлийн бэрхшээлтэй болохыг тогтоосон эрүүл мэнд, боловсрол, нийгмийн хамгааллын салбар комиссын шийдвэрийн хуулбар.

Энэхүү хөнгөлөлтөд хөдөө орон нутгаас аймаг, нийслэлд ирж суралцаж байгаа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд болон түүний асран хамгаалагч тус бүрт ирж очих унааны зардлыг жилд нэг удаа орон нутгийн нийтийн тээврийн тарифт үнээр олгоно.

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл маягтын дагуу
2. Иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт
3. Тухайн иргэний бүрэн хараагүй, сонсголгүй, хэл ярианы бэрхшээлтэйг тодорхойлсон аймаг, дүүргийн эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссын шийдвэрийн хуулбар
4. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний үнэмлэх, хуулбарын хамт

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл маягтын дагуу
2.  Иргэний үнэмлэхний болон төрсний гэрчилгээний хуулбар
3. Сум хорооны Засаг даргын тодорхойлолт
4. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт
5. Замын зардал төлсөн санхүүгийн баримт эсхүл нэхэмжлэл
6. Аймгийн нэгдсэн эмнэлэгийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комиссын шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл маягтын дагуу
2. Иргэний үнэмлэхний болон төрсний гэрчилгээний хуулбар
3. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт
4. Замын зардал төлсөн санхүүгийн баримт эсхүл нэхэмжлэлймгийн нэгдсэн эмнэлэгийн мэргэжлийн эмч нарын хяналтын комиссын шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл маягтын дагуу;
2. Нас барсны гэрчилгээ;
3. Оршуулгын тэтгэмж олгоогүй тухай аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгал (суманд нийгмийн даатгалын байцаагч)-ын байгууллагын тодорхойлолт;
4. Хөгжлийн бэрхшээлтэй байсныг гэрчлэх баримт;
5. Ганц бие болох тухай сум, хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
6. Оршуулах ажлыг хариуцах итгэмжлэгдсэн этгээдийг томилсон тухай сум, хорооны Засаг даргын шийдвэр;
7. Итгэмжлэгдсэн этгээдийн иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт.

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл маягтын дагуу;
2. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний үнэмлэх хуулбарын хамт
3. Төрсний гэрчилгээ (16 насанд хүрсэн бол иргэний үнэмлэх) хуулбарын хамт;
4. Протезийн төлбөр төлсөн баримт эсхүл нэхэмжлэл;
5. Дүүргийн эрүүл мэндийн байгууллагын эмнэлэг, хяналтын комиссын протез хийлгэх шаардлагатай тухай шийдвэр
6. Эмнэлэг хөдөлмөр магадлах комиссын шийдвэрийн хуулбар
7. Нийгмийн халамжийн сангаас тэтгэвэр авагч иргэнээс бусад иргэн үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын сангаас протез, сэргээн засалтын хөнгөлөлт авах эрх үүсээгүй тухай аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын (сумын нийгмийн даатгалын байцаагч) байгууллагын тодорхойлолт.

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/
2. Төрсний гэрчилгээ /насанд хүрсэн бол иргэний үнэмлэх /  хуулбарын хамт
3. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний үнэмлэх, хуулбарын хамт
4. 16 насанд хүрсэн бол эмнэлэг хөдөлмөр магадлах комиссын шийдвэрийн хуулбар
5. 16 насанд хүрээгүй хүүхдиийг хөгжлийн бэрхшээлтэй болохыг тогтоосон эрүүл мэнд, боловсрол, нийгмийн хамгааллын салбар комиссын шийдвэрийн хуулбар
6. Дүүргийн эрүүл мэндийн байгууллагын эмнэлэг, хяналтын комиссын протез хийлгэх шаардлагатай тухай шийдвэр
7. Протезийн үнэ төлсөн баримт, эсхүл нэхэмжлэх

 Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл/маягтын дагуу/
2. Төрсний гэрчилгээ /насанд хүрсэн бол иргэний үнэмлэх /  хуулбарын хамт
3. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний үнэмлэх, хуулбарын хамт
4. 16 насанд хүрсэн бол эмнэлэг хөдөлмөр магадлах комиссын шийдвэрийн хуулбар
5. 16 насанд хүрээгүй хүүхдиийг хөгжлийн бэрхшээлтэй болохыг тогтоосон эрүүл мэнд, боловсрол, нийгмийн хамгааллын салбар комиссын шийдвэрийн хуулбар
6. Ортопед, тусгай хэрэгслийн үнэ төлсөн баримт, эсхүл нэхэмжлэх
7. Ортопедийн хэрэгслийг хос эрхтэндээ хийлгэсэн бол дүүргийн эмнэлэгийн нарийн мэргэжлийн эмч нарын комиссын шийдвэр, баруун эсвэл зүүн  аль нэг эрхтэндээ хийлгэсэн бол дүүргийн нарийн мэргэжлийн эмчийн тодорхойлолтыг үндэслэн эрхтэн тус бүрд олгоно.
8. Тусгай хэрэгсэл хийлгэсэн бол тусгай хэрэгсэл шаардлагатай тухай эмнэлэг хяналтын комиссын шийдвэр

Бүрдүүлэх материал

1. Өргөдөл маягтын дагуу;
2. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний үнэмлэх, хуулбарын хамт;
3. Аймаг, дүүргийн эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын шийдвэр;
4. Олимп, тивийн наадам, дэлхийн зэрэглэлийн тэмцээнд оролцож авсан медалийн үнэмлэх, хуулбарын хамт;
5. Олимп, тивийн наадам, дэлхийн зэрэглэлийн тэмцээнд оролцож алт, мөнгө, хүрэл медаль хүртсэн тухай болон уг тэмцээний давтамжийн талаар биеийн тамир, спортын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлолт.